نمک سم سفید یا طلای سفید؟
نمک، سم سفید یا طلای سفید؟
چند سالی است که در مورد نمک صحبت های ضد نقیضی به گوش می رسد که نمک نخورید یا نمک بخورید؟!؟!
در این مقاله کوتاه سعی بر این داریم تا با مستندات تاریخی این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم که آیا خوردن نمک مفید است یا مضر؟؟؟
از قدیم الایام نمک در سفره تمام مردم دنیا جایگاه ویژه ای داشته است و ضرب المثل های زیادی از این ماده غذایی در دسترس ماست. حکما و علمای بزرگی روی این ماده غذایی تحقیق کرده اند و به نتایجی هم دست پیدا کرده اند. حتی احادیث زیادی از ائمه معصوم (ع) ما در دسترس است که این ماده غذایی را ستوده اند.
حال در این جا با نظمی خاص به مباحثی که در مورد نمک وجود دارد می پردازیم:
ضرب المثل ها
بشکند دستی که نمک ندارد:
این ضرب المثل به سال های خیلی دور می برمی گردد که باب بود هر کسی از شهر و دیار خود سفر می کرد و نزد اقوام و دوستان خویش می رفت با خود مقداری سنگ نمک و یا نمک دریا و دریاچه منطقه زندگی خود را برای سوغات به خانه میزبان می برد و به او هدیه می داد. وقتی مهمان وارد خانه می شد اگر نمک به همراه نداشت صاحب خانه به شوخی به میهمان می گفت: بشکنه دستی که نمک نداره… .
رسول الله (ص) نیز در این زمینه می فرمایند: اگر به مسافرت رفتید حتما سوغات ببرید، حتی به تکه سنگی شده است. منظور رسول خدا (ص) در اینجا سنگ نمک می باشد.
یا ضرب المثل دیگر که هست: هرچه بگندد نمکش میزنند، وای به روزی که بگندد نمک.
نمک به خاطر خواص فراوانی که دارد از گندیدگی و خراب شدن مواد پیشگیری می کند و از رشد میکروارگانیسم ها جلوگیری می کند و خراب شدن ماده غذایی را برای مدت زمان بسیار طولانی به تعویق می اندازد و حتی می توان با استناد به کشفیات باستان شناسان در شوره زارها اشاره کرد؛ جسد حیواناتی که متعلق به چندین سال پیش بوده اند را سالم پیدا کرده اند.
با پیشرفت علم که وسیله ای برای بهبود زندگی بشر است، متاسفانه عده ای دشمن دانا و خودی های نادان دست به تغییرات نمک زدند و این ماده غذایی بسیار مفید و پر ارزش را دست خوش تغییراتی کرده اند که این ماده غذایی پر ارزش، تبدیل به سمی مهلک شده است.
تحقیقات ما نشان می دهد که با دست بردن در این ماده غذایی مهم آن را تغییر داده اند و از آن یک سم خطرناک به نام NaCl ساخته اند که حاوی دیگر مواد ریز مغذی نیست و به بهانه های واهی به آن ید شیمیایی اضافه نموده اند تا به طور مثال از بیماری گواتر پیشگیری کنند؛ که البته اگر به آمار گواتر در کشور دقت کنید با توجه به جمعیت امروز و نسبت بندی ساده ای به جمعیت دهه های گذشته، بیماری گواتر و مشکلات تیرویید کمتر نشده، بلکه بیشتر نیز شده است.
حال این سوال پیش می آید که بالاخره نمک خوب است یا بد؟
اگر از نمک ریز مغذی های پتاسیم، منیزیم، منگنز، روی، آهن، ید طبیعی، کلرید سدیم، فسفات ها و… را جدا کنیم، آیا باز هم می توانیم اسم آن را نمک طعام بگذاریم؟
نمکی که امروزه در دسترس ماست، تنها NaCl است و هیچکدام از این ریز مغذی ها را ندارد!
پس چه نمکی مورد تایید است؟
این ریز مغذی ها در نمک دریا و سنگ های نمک موجودند که با تجزیه آنها به این نمک شیمیایی امروزه دست پیدا می کنند.
نمک دریا حاوی مقادیر زیادی ریز مغذی ها و یون های منگنز، منیزیم، کلسیم، پتاسیم، سدیم، برم، ید، روی، سولفات ها، آهن و… است.
نمک فقط کلرید سدیم نیست!
و حالا به بررسی نمک در احادیث و کتب معتبر می پردازیم:
– أَحْمَدُ بْنُ فَهْدٍفِی عُدَّهِ الدَّاعِی قَالَ فِی الْحَدِیثِ الْقُدْسِیِ یَامُوسَى سَلْنِی کُلَّ مَاتَحْتَاجُ إِلَیْهِ حَتَّى عَلَفَ شَاتِکَ وَ مِلْحَ عَجِینِکَ[۱].
احمد بن فهد در عده الداعی در مورد حدیثی قدسی: ای موسی هر آنچه نیاز داری از من بخواه حتی علف گوسفندت و نمک آشت را.
– و روی أن أفضل ما یطبخ منه ماء و ملح.[۲]
و روایت شده که بهترین چیزی که از آن غذا طبخ می شود، آب و نمک است.
– الشِّهَابُ، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص سَیِّدُ إِدَامِکُمُ الْمِلْحُ[۳]
شهاب، رسول الله (ص) فرمود: آقا و سرور خورش های شما نمک است.
– وَ مِنْهُ، عَنْ بَکْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنِ الْجَعْفَرِیِّ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الْأَوَّلِ ع قَالَ:لَمْیَخْصِبْخِوَانٌ لَا مِلْحَ عَلَیْهِ وَ أَصَحُّ لِلْبَدَنِ أَنْ یُبْدَأَ بِهِ فِی الطَّعَامِ.[۴]
سفره برکت نمی گیرد وکامل نمی شود، جز با نمک و بدن با شروع غذا به نمک اصلاح می شود.
– عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَحْمَدَالْمُحْسِنِ الْمِیثَمِیِّ عَنْ مِسْکِینِ بْنِ عَمَّارٍعَنْ فُضَیْلٍ الرَّسَّانِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍع قَالَ:أَوْحَى اللَّهُ تَبَارَکَ وَتَعَالَى إِلَى مُوسَى بْنِ عِمْرَانَ ع أَنْ مُرْقَوْمَکَ یَفْتَتِحُوا بِالْمِلْحِ وَیَخْتَتِمُوابِهِ وَإِلَّافَلَایَلُومُواإِلَّاأَنْفُسَهُمْ.[۵]
و از او از ابن سماعه از احمد بن حسن میثمی از سکین بن عمار از فضیل رسان از فروه از ابی جعفر علیه السلام که فرمود: خدا به موسی وحی کرد که قومت را امر کن که به نمک افتتاح کنند و به آن ختم کنند و گرنه ملامت نکنند مگر خودشان را.
– عَنْهُ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ یَحْیَى عَنْ جَدِّهِ عَنْ مُحَمَّدِبْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع ابْدَءُوابِالْمِلْحِ فِی أَوَّلِ طَعَامِکُمْ فَلَوْیَعْلَمُ النَّاسُ مَافِی الْمِلْحِ لَاخْتَارُوهُ عَلَى التِّرْیَاقِ الْمُجَرَّبِ وَرَوَى بَعْضُ أَصْحَابِنَاعَنِ الْأَصَمِّ عَنْ شُعَیْبٍ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ ع.[۶]
از او از قاسم پسر یحیی از جدش از محمد پسر مسلم از ابی عبدالله (ع) که فرمود: امیرالمومنین (ع) فرمود: در اول غذایتان با نمک شروع کنید، پس اگر مردم آنچه در نمک هست را می دانستند آن را بر پادزهر مجرب اختیار می کردند و بعضی از اصحاب ما این را از اصم از شعیب از ابی بصیر از ابی عبدالله (ع) نقل کرده اند.
نمک به عنوان یه مصلح: (مصلح به معنی اصلاح کننده است.)
– عَنْهُ عَنِ الْحَجَّالِ عَمَّنْ ذَکَرَهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:کَانَرَسُولُاللَّهِصیَأْکُلُالْقِثَّاءَبِالْمِلْحِ.[۷]
او از حجال از کسی که او را یاد می کرد از ابی عبدالله (ع) که فرمود: رسول خدا (ص) خیار را با نمک می خورد.
– عَنْهُ عَنِ السَّیَّارِیِّ رَفَعَهُ قَالَ:کَانَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ ع یَأْکُلُ الْکُرَّاثَ بِالْمِلْحِالْجَرِیشِ[۸]
از او از سیاری که آن را بالا برد تا گفت: امیرالمومنین (ع) تره را با نمک درشت (زبره) می خورد.
– فی قولهم: النّحو فی الکلامکالملح فی الطعام، الاصلاح والافساد، أى کماأن الطعام لایصلح إلّابالملح و بدونه یفسد فکذلک الکلام لایصلح إلّاباستعمال القواعد النّحویه، ففیه أنّ النّحو لایحتمل القلّه و أمّامازعمه بعضهم من أنّه کون القلیل مصلحاوالکثیرمفسدا[۹]
در مورد گفته آنها: نحو در کلام مانند نمک در غذاست. اصلاح کنندگی و خراب کنندگی، یا آن گونه که غذا اصلاح نمی شود مگر به نمک و بدون آن فاسد (مضر و بیماریزا) می شود. پس همانگونه کلام اصلاح نمی شود مگر با به کارگیری قواعد نحوی و اما آنچه بعضی از آنها پنداشته اند از اینکه آن مثال این است که بودن مقدار کم آن مصلح و زیاد آن خراب کننده، در مورد آن باید گفت: که نحو کمی و زیادی برخلاف نمک برآن بار نمی شود.
– الشِّهَابُ، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص سَیِّدُ إِدَامِکُمُ الْمِلْحُ وَ قَالَ ع لَا یَصْلُحُ الطَّعَامُ إِلَّا بِالْمِلْحِ.[۱۰]
و او (رسول الله (ص)) فرمود: غذا اصلاح نمی شود مگر با نمک.
نمک برکت آسمانی
مجمع البیان: و روى ابن عمر،عن رسول اللّه-صلّى اللّه علیه وآله- قال:إنّ اللّه أنزل أربع برکات من السّماءإلى الأرض:أنزل الحدید،والماء،والنّار،والملح[۱۱]
در مجمع البیان: و روایت کرده ابن عمر از رسول الله (ص) که فرمود: همانا خداوند چهار برکت را از آسمان به زمین نازل کرد (فرو فرستاد): آهن، آب، آتش و نمک را.
نمک برکت سفره
و رُوِیَ:أَنَّ الْبَرَکَهَ تَکُونُ عَلَى[الْمَائِدَهِ الَّتِی]عَلَیْهَاالْمِلْحُ[۱۲]
و روایت شده که: همانا برکت بر سفره ای می باشد که بر آن نمک باشد.
– دَعَوَاتُ الرَّاوَنْدِیِّ، قَالَ النَّبِیُّ ص إِنَّ اللَّهَ وَ مَلَائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى خِوَانٍ عَلَیْهِ مِلْحٌ وَ خَلٌّ.[۱۳]
دعوات الراوندی، رسول خدا (ص) فرموده: همانا خداوند و فرشتگانش بر سفره ای که بر آن نمک و سرکه باشد درود می فرستند.
– عَنْهُ عَنْ بَکْرِبْنِ صَالِحٍ عَنِ الْجَعْفَرِیِّ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الْأَوَّلِ ع قَالَ:لَمْ یَخْصِبْ خِوَانٌ لَامِلْحَ عَلَیْهِ وَأَصَحُّ لِلْبَدَنِ أَنْ یُبْدَأَبِهِ فِی الطَّعَامِ.[۱۴]
از او از بکربن صالح از ابی الحسن اول امام علی (ع) که فرمود: هرگز خیر و برکتی ندارد سفره ای که نمک بر آن نباشد و برای بدن درست تر است (باعث تندرستی بیشتر) که غذا با آن (نمک) شروع شود.
درمان با نمک
درمان پر خوری و رفع بادهای قولنج
– وَمَنِ افْتَتَحَ بِالْمِلْحِ وَخَتَمَ بِهِ أَمِنَ مِنْ رِیَاحِ الْقُولَنْجِ وَطُولِ الْجُلُوسِ عَلَى الْمَائِدَهِ وَالْحَدِیثِ عَلَیْهَالِأَنَّ الْمَجُوسَ لَاتَرَى الْکَلَامَ عَلَى الطَّعَامِ وَإِذَاأَرَدْتَ الْخِلَالَ فَاکْسِرْرَأْسَهُ فَقَدْرُوِیَ أَنَّ عَلَى رُءُوسِهِ الشَّیَاطِینَ وَأَوَّلُ مَنْ یَغْسِلُ یَدَهُ مِنَ الْغَمَرِأَشْرَفُ مَنْ یَحْضُرُعِنْدَکَ وَأَعْلَمُهُمْ[۱۵]
و کسی که با نمک افتتاح کند و به آن ختم کند از بادهای قولنج و طول کشیدن نشستن بر سر سفره ( پراشتهایی و پرخوری) و سخن گفتن بر سر سفره ایمنی یابد. برای این که مجوس …………….. و هنگامی که خواستی خلال کنی پس سرش را بشکن که روایت شده که همانا بر سرهای آن شیاطین هستند و اولین کسی که دستهایش را از چربی می شوید شریفترین کسی است که نزد تو حاضر است و داناترینشان.
نمک و رفع کک و مک
– عَنْهُ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ یَزِیدَرَفَعَهُ قَالَ قَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ ع مَنْ ذَرَّعَلَى أَوَّلِ لُقْمَهٍ مِنْ طَعَامِهِ الْمِلْحَ ذَهَبَ اللَّهُ عَنْهُ بِنَمَشِ الْوَجْهِ.[۱۶]
از او از یعقوب بن یزید که سند را بالا برده و گفته: ابوعبدالله امام صادق (ع) فرموده: کسی که بر اولین لقمه از غذایش نمک بپاشد خداوند کک مک صورت را از او ببرد.
نمک درمان ۷۰ درد
– الْعُیُونُ،بِالْأَسَانِیدِالثَّلَاثَهِ عَنِ الرِّضَاعَنْ آبَائِهِ(ع)قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص)لِعَلِیٍّ(ع)عَلَیْکَ بِالْمِلْحِ فَإِنَّهُ شِفَاءٌمِنْ سَبْعِینَ دَاءًأَدْنَاهَاالْجُذَامُ وَالْبَرَصُوَالْجُنُونُ.[۱۷]
عیون، به سندهای سه گانه (سه سند) از امام رضا (ع) از پدرانش که فرمود: رسول الله (ص) به علی (ع) فرمود: برتو باد به نمک، پس همانا او شفای هفتاد درد است که پست ترین و پایین ترین آن جذام (خوره)، برمی (پیسی و بیتیلیگو) و جنون (دیوانگی) است.
– عَنْهُ عَنْ أَبِیهِ عَنْ یُونُسَ بْنِ عَبْدِالرَّحْمَنِ عَنْ رَجُلٍ عَنْ سَعْدٍالْإِسْکَافِ عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ(ع)قَالَ:إِنَّ فِی الْمِلْحِ شِفَاءًمِنْ سَبْعِینَ نَوْعاًمِنْ أَنْوَاعِ الْأَوْجَاعِ ثُمَّ قَالَ لَوْیَعْلَمُ النَّاسُ مَافِی الْمِلْحِ مَا تَدَاوَوْاإِلَّا بِهِ.[۱۸]
از او از پدرش یونس بن عبدالرحمان از مردی از سعد اسکاف از ابی عبدالله امام رضا (ع) که فرمود: همانا در نمک شفای از هفتاد نوع از انواع دردهاست، سپس فرمود: اگر مردم می دانستند آنچه در نمک هست، مداوا نمی کردند مگر به آن.
درمان ۷۲ درد و شروع غذا با نمک
– عَنْهُ عَنْ أَبِی الْقَاسِمِ وَیَعْقُوبَ بْنِ یَزِیدَوَالنَّهِیکِیِّ عَنْ عَبْدِاللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍعَنْ زِیَادِبْنِ مَرْوَانَ الْقَنْدِیِّ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ ع قَالَ:مَنِ افْتَتَحَ طَعَامَهُ بِالْمِلْحِ دُفِعَ عَنْهُ أَوْرَفَعَ عَنْهُ اثْنَانِ وَسَبْعُونَ دَاءًوَرَوَاهُ النَّوْفَلِیُّ عَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِوَرَوَاهُ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی الْبَخْتَرِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ ع.[۱۹]
او از ابی قاسم و یعقوب بن یزید و نهیکی از عبدالله بن محمد از زیاد بن مروان قندی از ابن سنان از ابی عبدالله (ع) که فرمود: کسی که غذایش را به نمک طعام افتتاح کند، دفع می شود از او یا از او رفع می کند هفتاد و دو درد را؛ و آن را نوفلی از سکونی از ابی عبدالله (ع) نقل کرده و آن را او از پدرش از ابی بختری از ابی عبدالله (ع) نیز نقل کرده است.
– أقول:وجدت فی بعض الکتب المعتبره،عن النبی(ص)،قال:ثلاث لقمات بالملح،قبل الطعام،تصرف عن ابن آدم اثنین وسبعین نوعامن البلاء،منها:الجذام والبرص.[۲۰]
می گویم در بعضی از کتاب های معتبر از حضرت رسول اکرم (ص) یافته ام که فرمود: سه لقمه با نمک، قبل از غذا، هفتاد و دو نوع از بلا را از فرزند آدم ازبین می برد که جذام و برص از آن هاست.
شروع و پایان غذا با نمک و درمان۳۶۰ درد
– وَقَالَ ص مَنْ أَکَلَ الْمِلْحَ قَبْلَ کُلِّ شَیْءٍوَبَعْدَکُلِّ شَیْءٍ دَفَعَ اللَّهُ عَنْهُ ثَلَاثَمِائَهٍ وَسِتِّینَ نَوْعاًمِنَ الْبَلَاءِأَهْوَنُهَاالْجُذَامُ[۲۱]
از رسول خدا (ص) که او فرمود: کسی که غذایش را به نمک افتتاح کند و به آن ختم کند از سیصد و شصت درد عافیت یابد که خوره از آن جمله است.
نکوهش منع مصرف نمک
– ۱۵ الکافی، ۵/ ۳۰۸/ ۱۹/ ۱ محمد عن محمد بن أحمد عن السندی بن محمد عن أبی البختری عن أبی عبد اللَّه ع قال قال أمیر المؤمنین ع لا یحل منع الملح و النار.[۲۲]
– أَبُوالْبَخْتَرِیِّ عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیٍّ عَلَیْهِ السَّلَامُ أَنَّهُ قَالَ:«لَایَحِلُّ مَنْعُ الْمِلْحِ وَالنَّارِ».[۲۳]
ابوالبختری از جعفر از پدرش از علی (ع) که او فرمود: منع (نهی) کردن نمک و آتش حلال نیست (روا نیست).
– الْجَعْفَرِیَّاتُ، بِإِسْنَادِهِ عَنْ جَعْفَرِبْنِ مُحَمَّدٍعَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص:خَمْسٌ لَایَحِلُّ مَنْعُهُنَّ الْمَاءُوَالْمِلْحُ وَالْکَلَأُوَالنَّارُ وَ الْعِلْمُ وَفَضْلُ الْعِلْمِ خَیْرٌمِنْ فَضْلِ الْعِبَادَهِ وَکَمَالُ الدِّینِ الْوَرَعُ.[۲۴]
جعفریات، به استنادش از جعفر بن محمد از پدرش از جدش علی بن الحسین از پدرش از پدرش از علی بن ابی طالب (ع) که فرمود: رسول خدا (ص) فرموده: پنج چیز است که جلوگیری کردن از آنها حلال نیست: آب و نمک و …. و آتش و علم. و فضیلت (خوبی علم) بهتر از فضیلت عبادت است وکمال دین، پرهیز و دوری از بدیهاست.
حال با توجه به این مستندات تاریخی و بررسی های انجام شده روی این ماده غذایی چرا در رسانه ها و وزارت خانه ی مربوطه مردم را از مصرف نمک منع می کنند؟
نمکی که مهریه حضرت زهرا (س) است، نمکی که ابجدش ۱۱۰ است، نمکی که حضرت علی (ع) از آن به عنوان خورشت یاد می کند، نمکی که رسول خدا (ص) توصیه کرده اند که اول و آخر غذا بخورید، نمکی که اگر نباشد غذا اصلاح نمی شود، نمکی که ورم بدن را کم می کند، نمکی که به بدن ما انرژی می دهد، نمکی که آنتی باکتریال است، نمکی که رسول خدا (ص) در مورد آن می فرمایید: مَثل من به اصحاب من به مانند نمک است، امکان ندارد غذا اصلاح شود اگر نمک درون آن نریزید، همان گونه که امت من اصلاح نمی پذیرد اگر من نباشم.
پس چرا نباید آن را مصرف کنیم؟
قسمتی از مضرات مصرف نمک تصفیه شده ید دار
نمک تصفیه شده ید دار به علت آن که منیزیم را از آن خارج کرده اند فاسد شده و دیگر قابل مصرف نیست. این نمک فشار خون را بالا می برد و بیماری تصلب شرایین و مشکلات قلبی عروقی ایجاد می کند.
اگر این نمک را به گوسفند حامله بخورانید در عرض ۲۴ ساعت جنینش سقط می شود و چشمانش را از دست می دهد.
اگر این نمک را درون پوست گوسفند بریزید، بعد از چند ساعت پوست را سوراخ کرده و پشم آن به راحتی کنده می شود و بوی بسیار نامطبوعی خواهد گرفت.
اگر این نمک را درون مَشک بریزید آن را سوراخ می کند.
پس در واقع، منظور پزشکان از این که نمک مصرف نکنید، این نمک تصفیه شده ید دار است.
قسمتی از حسنات نمک دریا
این نمک به علت وجود ریز مغذی های زیاد و کاملی که دارد، عامل سلامت قلب و عروق است و تشنگی را رفع می کند.
با مصرف این نمک ورم بدن کم شده، حافظه تقویت می شود و از بسیاری از بیماری ها از جمله انواع سرطان ها، آلزایمر، پوکی استخوان، سقط جنین، فشار خون، دیابت، مشکلات کبدی، مشکلات کلیوی، مشکلات دستگاه گوارش، رماتیسم، MS، آرتروز و… پیشگیری و درمان می کند.
و در آخر قسمتی از مستندات و آزمایش هایی که روی این نمک انجام داده ایم را در صفحات بعد در اختیار شما عزیزان قرار می دهیم تا با مطالعه و آنالیز آنها، پی به خواص بی نظیر این ماده غذایی ببرید.
آزمایش نمک دریاچه ارومیه در آزمایشگاهی در کشور ایتالیا
آزمایش نمک دریا در سال ۱۳۸۹
آزمایش نمک دریاچه ارومیه و نمک های موجود در بازار ۱۳۹۳
در پایان از جناب آقای حسین معینی که در گردآوری این مقاله بنده را یاری کردند تشکر و قدر دانی می نمایم.
نویسنده:
سید مسعود بااوسی
اندیشکده قلب سلیم
اسفندماه ۱۳۹۴
پانویس ها:
[۱]- وسائل الشیعه / ج۷ / ۳۲ / ۴ – باب استحباب الدعاء فی الحاجه الصغیره و کراهه ترکه استصغارا لها …..ص : ۳۲
الفصول المهمه فی أصول الأئمه (تکمله الوسائل) / ج۳ / ۳۲۶ / باب ۵۵ – انه یستحبل لانسانان یطلب کلما یحتاج الیهم نا لله صغیر اکان أو کبیرا ….. ص : ۳۲۵
[۲]-من لا یحضره الفقیه / ج۳ / ۴۸۶ / باب العقیقه و التحنیک والتسمیه و الکنى وحل قرأ سالم ولود وثقب أذن یهو الختان ….. ص : ۴۸۴
الوافی / ج۲۳ / ۱۳۴۴ / ۱۰ ….. ص : ۱۳۴۴
[۳]-بحارالأنوار(ط-بیروت)/ج۶۳/۳۹۴/باب۱۳ الملح و فضل ال افتتاح والاختتامبه…ص:۳۹۴
[۴]-بحارالأنوار (ط – بیروت) / ج۶۳ / ۳۹۶ / باب ۱۳ الملح و فضل ال افتتاح والاختتامبه …..ص : ۳۹۴
[۵]-المحاسن / ج۲ / ۵۹۲ / ۱۹ باب الملح …..ص : ۵۹۰
[۶]-المحاسن؛ج۲؛ص۵۹۱
[۷]-المحاسن / ج۲ / ۵۵۸ / ۱۲۲ باب القثاء …..ص : ۵۵۷
[۸]-المحاسن / ج۲ / ۵۱۱ / ۸۹ باب الکراث …..ص : ۵۱۰
الکافی (ط – الإسلامیه) / ج۶ / ۳۶۶ / باب الکراث ….. ص : ۳۶۴
کافی (ط – دارالحدیث) / ج۱۲ / ۵۸۴ / ۱۱۴ – باب الکراث ….. ص : ۵۸۱
مکارمالأخلاق / ۱۷۸ / فی الکراث ….. ص : ۱۷۸
وسائلالشیعه / ج۲۵ / ۱۹۱ / ۱۱۲ – باب الکراث ….. ص : ۱۹۰
بحارالأنوار (ط – بیروت) / ج۶۳ / ۲۰۲ / باب ۲ الکراث ….. ص : ۲۰۰
طب الأئمهعلیهم السلام (للشبر) / ۱۷۷ / باب التداویب الکراث و فوائده ….. ص : ۱۷۶
سفینهالبحار / ج۷ / ۴۶۴ / الکراث و مدحه ….. ص : ۴۶۳المحاسن / ج۲ / ۵۱۱ / ۸۹ باب الکراث ….. ص : ۵۱۰
[۹]-منها جالب راعه فیشرح نهج ال بلاغه(خوئى)/ج۱/۷۶/تنبیهات…ص:۷۵
[۱۰]-بحارالأنوار(ط-بیروت)/ج۶۳/۳۹۴/باب۱۳ الملح وفضل الافتتاح والاختتامبه…ص:۳۹۴
[۱۱]-تفسیر کنز الدقائق و بحرالغرائب/ج۱۳/۱۰۸/[سورهالحدید(۵۷):الآیات۲۰الى۲۶]…ص۱۰۰
[۱۲]-مستدر کال وسائل و مستنبط المسائل / ج۱۶ / ۳۲۶ / ۹۹ – باب جمله من آداب المائده …..ص : ۳۲۴
[۱۳]-بحارالأنوار (ط – بیروت) / ج۶۳ / ۳۰۴ / باب ۴ الخل …..ص : ۳۰۱
بحارالأنوار (ط – بیروت) / ج۶۳ / ۳۹۹ / باب ۱۳ الملح و فضل الافتتاح والاختتام به ….. ص : ۳۹۴
الدعوات (للراوندی) / سلوه الحزین / النص / ۱۴۶ / فصل فی ذکر أشیاء من المأ کولا تو المشروبات و کیفیه تن اولها
[۱۴]-المحاسن / ج۲ / ۵۹۱ / ۱۹ باب الملح …..ص : ۵۹۰
[۱۵]-مستدر کال وسائل/ج۱۶/۳۲۷/۹۹-باب جمله من آداب المائده…ص:۳۲۴
[۱۶]-المحاسن / ج۲ / ۵۹۳ / ۱۹ بابال ملح …..ص : ۵۹۰
[۱۷]-بحارالأنوار(ط-بیروت)/ج۶۳/۳۹۷/باب۱۳ الملح وفضل الافتتاح و الاختتام به…ص:۳۹۴
[۱۸]-المحاسن؛ج۲؛ص۵۹۰
[۱۹]-المحاسن،ج۲،ص:۵۹۳
[۲۰]-۲۸- طبال أئمه(لل شبر)/۱۱۱/باب الاستشفاءباملح،والابتداء به ،والتمبه فی الأکل…ص:۱۰۹
[۲۱]-بحارالأنوار(ط-بیروت)/ج۵۹/۲۹۳/باب۸۹نادر…ص:۲۸۹
[۲۲]-الوافی / ج۱۰ / ۴۶۸ / ۱۵ …..ص : ۴۶۸
[۲۳]-بحارالأنوار (ط – بیروت) / ج۷۲ / ۴۶ / باب ۳۹ الماعون …..ص : ۴۵
[۲۴]-مستدر کال وسائل/ج۱۲/۴۳۵/۳۸-باب تحریم من عالم ؤ منشیئا من عند هأ ومن عند غیر هعند ضرورته،ص:۴۳۴